Lekcja 1: Rozpoczynamy przygodę z C – „Witaj, Świecie!” i dalej -

Lesson 1

Witamy w Świecie C – Pełnym Niespodzianek (i Czasem Denerwujących Błędów)!

Język programowania C jest jak stary, wysłużony maluch: niby prosty, ale czasem odmawia współpracy, a każdy, kto go opanuje, czuje się jak król szos (czy raczej kodu). C to nie tylko język programowania — to klucz do zrozumienia, jak naprawdę działają komputery. Gotowy na przygodę z bitami, bajtami i wskaźnikami? No to zapnij pasy, bo dziś stworzysz swoje pierwsze „Witaj, Świecie!” i zanurzysz się w świat programowania w C!

Cele Lekcji:

Skonfigurować środowisko programistyczne.
Zainstalować kompilator GCC na różnych dystrybucjach Linuxa.
Napisać i uruchomić swój pierwszy program w C.
Zrozumieć podstawową strukturę programu w C.
Skompilować swój kod bez rozwalania klawiatury.

Krok 1: Instalacja GCC na Twojej Dystrybucji Linuxa

Zanim zanurzymy się w kod, upewnij się, że masz zainstalowany kompilator GCC. Bez niego pisanie programów w C jest jak próba zrobienia pierogów bez ciasta: jest plan, ale brakuje kluczowego składnika.

Poniżej znajdziesz instrukcje instalacji GCC dla twojej ulubionej dystrybucji Linuxa:

Dla Arch Linux (dla tych, którzy lubią ekstremalne wyzwania):

Zaktualizuj system (Na Archu to jak poranna kawa: bez tego lepiej nie zaczynać dnia):
```
sudo pacman -Syu
```
Zainstaluj GCC:
```
sudo pacman -S gcc
```
Sprawdź Instalację: Wpisz poniższą komendę, aby upewnić się, że GCC działa jak należy:
```
gcc --version
```

Dla Fedora (dla tych, którzy lubią stabilność):

Zaktualizuj system:
```
sudo dnf update
```
Zainstaluj GCC:
```
sudo dnf install gcc
```
Sprawdź Instalację: Wpisz poniższą komendę, aby upewnić się, że wszystko jest na swoim miejscu:
```
gcc --version
```

Dla Ubuntu / Debian (dla tych, którzy cenią wygodę):

Zaktualizuj system:
```
sudo apt update
```
Zainstaluj GCC:
```
sudo apt install gcc
```
Sprawdź Instalację: Wpisz:
```
gcc --version
```

Jeśli pojawi się numer wersji, gratulacje, jesteś gotowy do akcji!

Krok 2: Napisanie Programu „Witaj, Świecie!”

Gdyby programowanie miało swój elementarz, „Witaj, Świecie!” byłoby na pierwszej stronie. To jak pierwsze zdanie, które wypowiadasz w nowym języku – niby proste, ale otwiera drzwi do całej reszty.

Stwórz Nowy Plik:
Otwórz swój ulubiony edytor tekstu (Vim, Nano lub coś, co znalazłeś przypadkiem na GitHubie) i stwórz nowy plik o nazwie hello.c:
```
nano hello.c
```
Wprowadź Ten Kod:
Wpisz poniższe magiczne linijki:
```
#include <stdio.h>

int main() {
    printf("Witaj, Świecie!\n");
    return 0;
}
```
Co się tutaj dzieje?
- #include <stdio.h>: To jak wyciągnięcie z szuflady narzędzi. Informuje C, że będziemy korzystać z biblioteki wejścia/wyjścia.
- int main() { ... }: To punkt startowy programu. Jak naciśnięcie przycisku start w samochodzie — bez tego nigdzie nie pojedziemy.
- printf("Witaj, Świecie!\n");: Wyświetla tekst „Witaj, Świecie!” na ekranie. \n dodaje nową linię, bo nie chcemy, żeby wszystko wyglądało jak chaos.
- return 0;: Oznacza, że program zakończył się sukcesem. Gdyby coś poszło nie tak, komputer by cię o tym powiadomił — głośno i wyraźnie.
Zapisz i Wyjdź:
- W Nano: wciśnij Ctrl + X, potem Y i Enter.
- W Vim: jeśli utknąłeś, wpisz :wq i licz na cud. Jeśli to nie pomoże, restart systemu zawsze jest ostateczną opcją (żartuję… prawie).

Krok 3: Kompilacja Twojego Pierwszego Programu

Teraz, kiedy mamy kod gotowy, sprawdźmy, czy komputer też się z tego ucieszy. Oto, co musisz zrobić:

Skompiluj za pomocą GCC:
Wpisz w terminalu:
```
gcc hello.c -o hello
```
Rozszyfrowanie:
- gcc hello.c: Mówi kompilatorowi GCC, aby wziął plik hello.c i przetworzył go na program.
- -o hello: Nazwa wyjściowego pliku będzie hello (zamiast a.out, który brzmi jak coś, czego nigdy nie chcesz uruchomić).
Uruchom Skompilowany Program:
Wpisz poniższą komendę:
```
./hello
```
Jeśli wszystko poszło dobrze, zobaczysz:
```
Witaj, Świecie!
```
Jeśli nie — sprawdź, czy przypadkiem nie pominąłeś średnika. W C średniki są jak przyprawy: bez nich wszystko traci sens i smak.

Krok 4: Analiza Struktury Programu

Przyjrzyjmy się, co właściwie stworzyliśmy:

Pliki Nagłówkowe (#include <stdio.h>):
To jak instrukcja obsługi nowej lodówki. Bez tego nie wiesz, gdzie co jest.
Funkcja main():
To serce programu. Bez niej komputer siedzi i patrzy na ciebie bezradnie, jakbyś mówił do niego w obcym języku.
Kluczowe Nawiasy {}:
Używane do grupowania kodu. Zapomnij jednego — i wszystko się sypie jak dom z kart.
Funkcja printf():
Wypisuje tekst na ekranie. Jeszcze się spotkamy!
return 0;:
Mówi systemowi: „Wszystko pod kontrolą, szefie!”. Jeśli coś pójdzie nie tak, system na pewno cię o tym poinformuje… na swój „przyjazny” sposób.

Zadanie Domowe

Zmień program, aby wyświetlał twoje imię, ulubiony język programowania i ciekawostkę o tobie.
Stwórz plik goodbye.c, który wyświetli „Do zobaczenia, Świecie!” zamiast „Witaj, Świecie!”.

Bonusowe Wskazówki

Wskazówka 1: Jeśli kompilator zaczyna krzyczeć — nie bierz tego do siebie. On po prostu chce, żeby wszystko było idealnie.
Wskazówka 2: Komentuj swój kod! Używaj // dla krótkich komentarzy i /* ... */ dla dłuższych. Komentarze to jak notatki dla przyszłego siebie.
Wskazówka 3: Nigdy nie zapominaj o return 0; — to jak podziękowanie na koniec rozmowy.

Podsumowanie

Gratulacje! Napisałeś swój pierwszy program w C. Dziś to „Witaj, Świecie!”, a jutro? Kto wie, może skomplikowane systemy operacyjne? Najważniejsze: nie spiesz się i nie bój się błędów. Do zobaczenia na kolejnej lekcji!